«Шууялцая буряасаараа» сартуул аялгаар
Олон ястаны эдиж уудаг хоол тухай “Шууялцая буряасаараа” гэсэн дамжуулга Орос Уласы Юрэнхылэгчийн соёлы санаачилгын грантнуудай тусаламжаар Буряад ФМ радио, ВАРК хоёр хамтаран бүтээбэ.
ХАНТЫ.
ПИРОГ ИЗ МУКСУНА
Чигчи. ВУЩА ВУЛА, эрхим хүндэтэ радио-чагнагчад! ВУЩА ВУЛА, миний нүхэд-одноклассникууд! ВУЩА ВУЛА, ХҮНДЭТЭ Гүүглэй багша!
Гууглэй. ВУЩА ВУЛАТЫ, хүндэтэ радио-сонсогчод! ВУЩА ВУЛА, хүндэтэ бичиихан миний нүхэр!
Чигчи. Манай НЮКИ ХОТ алхаж орогты, багша!
Гууглэй. Нюки хот – ханта хэлэндээр гэр юм, чум, яранга.
Чигчи. Дээшээ НОРЫ дээрэ суугты, багша!
Гууглэй. НОР – гээч хоймор дээрэ гэнэ.
Чигчи. НЬОХИ халуунаарань эдигты.
Гууглэй. НЬОХИ – мах.
Чигчи. НЯНЬ баряавд. Эдигты.
Гууглэй. НЯНЬ – талх гээч. ПИТЫ НЯНЬ – хара талх, НОВИ НЯНЬ – цагаан талх, СОРАН НЯНЬ – сухари, хатаасан талх.
Чигчи. ЛАПКА-нда ПИТЫ НЯНЬ дууһ-саа, СОРАН НЯНЬ эдигты.
Гууглэй. ЛЫТПАН НЯНЬ хиидэгүт?
Чигчи. Лепешки из икры гү, хиидэг конечно.
Гууглэй. ВУРАН НЯНЬ эдихсэмбэ. Бии гээч үү танайда ВУРАН НЯНЬ?
Чигчи. Лепешки из оленьей крови гү! Байна. Үглөөгүүр шараа сэмдэ, халуунаарань эдигты. Үшөө ХУЛАН НЯНЬ-аас ама хүрэгты!
Гууглэй. ХУЛАН НЯНЬ – загасны пирог юм. Потрясающе амтатай пирог.
Чигчи. РЫХАН НЯНЬ үглөөгүүр хииж үзээсэмдэ. Пробоволжа үзэгты. Амтатай гү?
Гууглэй. Ох ты парь, ямар оригинальна амтатай хоол гээчив. Өөрөөн хиигээгүч?
Чигчи. Өөрөөн! Самостоятельно хиигээв. Хэнч сургаагүй. РЫХАН НЯНЬ гэж нэрэтэй юм. Доторонь юу вэ, таагты, багша?
Гууглэй. РЫХАН НЯНЬ гээчич ягодный пирог үү?
Чигчи. Тымэ, угадаалаат. А ямар ягода-жэмэс доторонь байнав?
Гууглэй. Ямар жэмэс доторонь байна гэж үү? Алирс, клюква, нэрэ, үхэр нюдэ.
Чигчи. Зүв таагаат.
Гууглэй. Гүүглэй Мэргэн багшал хадаа тымэв! Зай, Чигчи, иимэ гоеор хүндэтэйгөөр естой ханта есоор багшаа хүндэлсэндэч чамда, радио-чагнагчадтаа ханта арды ПИРОГ ИЗ МУКСУНА хииж харуулхам.
Чигчи. Зай, багша, битнай энэ зандаа готов болчоод суунав!
Гууглэй. Товаришш Чигчи, в борьбе за дело ПИРОГ ИЗ МУКСУНА хиихые БУДЬ ГОТОВ!
Чигчи. Хододоо готов! Салют!
Гууглэй. Вольно! МУКСУН загас хэрэгтэй болчоод байна. Холдилнигтач тымэ загас бии гээч үү?
Чигчи. МУКСУН загас как раз байха. Хэды муксун хэрэгтэй юм?
Гууглэй. Нэгэ кило.
Чигчи. Зай, жэгнүүрэм ровно нэгэ килограмм харуулж байна. Как в аптеке!
Гууглэй. Браво! Зай, иимэ ингредиентнууд хэрэгтэй болохо үнөө; 800 грамм гурил-мука высший сорт, первэ сорточ хамаагүй болох.
Чигчи. Вышка байна. Үшөө юу хэрэгтэй вэ?
Гууглэй. 400 грамм сү.
Чигчи. Говядины гү?
Гууглэй. Мах бэшэ, үхэры сү. Али байзалчи. Бэдэн ханты арды хоол бэлэсч байна бэлэйвдэ.
Чигчи. Хари тымэ. Ханты занчалта хоол.
Гууглэй. Ханты арад үхэр баридаггүй бэлэй. Хаанаас хоосон тундра дунда үхэр-үнеэ байва гээч. Ханта-мансинууд Хойто Зүгын бугануудые баридаг, адуулдаг бэлэй дээ. Тымээс, для исторической достоверности, энэ манай зохеож байсан ханта арды пирог из муксуна блюданда үхэры-үнеэны сү бэшэ, севернэ олениин, согооны сү хэрэгтэй болоод байна.
Чигчи. Без проблем, багша. Холдилнигтам как-раз севернэ олениин, согооны нэгэ литр сү байжайгаа. Холдилниг онгойлгож харагтылта, тээ тэрэ улаан цэцэг зурагтай бидон байжайн. Харануут? Бидон дотор үцгэлдэры сааж авсан согооны сү байха.
Гууглэй. Олоов! Ямар азатай хүн гээчвив, аргагүй удачливый эрэ байнав. Так, муксун байна, согооны сү олдов гээч. 2 үндэгэ.
Чигчи. Үндэгэ гү? Тахяаны гү?
Гууглэй. Чигчи, тундрада ямар тахяа байва гээч. Тундрын шувууды үндэгэ хэрэгтэй үнөө.
Чигчи. Тундрада ямар шувууд байдаг юм, багша, би мэдэхгүйль вэ?
Гууглэй. Санаад, бодоод үзээч, сургуулидаа зоологи-биологи үзэдэггүй хүн гүт?!
Чигчи. Так, тундрадамнай ямар шувууд байдаг бэлэй, а, радио-чагнагчад? Страус? Үгы, страусмнай Африкада байдаг. Попугай үү?
Гууглэй. Погугайнууд чинь тундрада моментом хүлдэж үхэчин аав даа.
Чигчи. Павлин үү?
Гууглэй. Думай, Чигчи, бодож үзэ! Мозгоо хүдэлгэ!
Чигчи. Гулубхаа гү?
Гууглэй. Мимо!
Чигчи. Борбилоо гү?
Гууглэй. Опять мимо!
Чигчи. Ворона үү!
Гууглэй. Не попал! Подсказка үгэхэм үү?
Чигчи. Сдаюся. Подсказка үгөөт доо, багша.
Гууглэй. Куро...
Чигчи. Куро-чка Ряба!
Гууглэй. Куро...
Чигчи. Ед! Куроед!
Гууглэй. Куропатка!
Чигчи. Ааа, би тыгэжэл санаа сэмбэ, куропатка гэж. Куропаткын үндэгэ хоерхоно үльдеэд байна. Как раз хоер!
Гууглэй. Зай, отлично. Цаашань ингредиентнуудээ тоолое. 2-3 халвага сахар, 2 халвага растительнэ тос, 11 грамм хуурай дрожжи, 1 бага халвага давас. 1 кило муксун загас, 1 сонгино, перец, сливочно тос. Все!
Чигчи. Байгты, бү яарагты! Манай радио-чагнагчад бичиж үрдинэгүй. Зай, все, бичиж аваав. Холдилнигаа шалгаж харая. Юу байнаав, харыелч. Аанайгаа хэрэгтэй юумэмнэй үгы байхань аа вэддеэ. Байна үү, үгы гү энэ списокээрээ хэрэгтэй ингредиентуудмнай. Так, так, энэ байна, тэрэ байна, энэ үнөөхи тоже байна, энэ есть, тут есть, там есть. Все есть. Олоов. Хуу байна.
Гууглэй. Отлично. Эхилэе. Чим кастрюлиндаа тэрэ хоер үндэгэнүүдээ сахартай холиж нюхаад, дээрэнь согоонынгоо сү нэмэж, дрожжи, сахар, давас, растительнэ тос хуу холижиш. Худхажиш. Би чинь чамда для поднятия духа ханта арды дуу дуулжишхам! Болохо үү?
Чигчи. Болох-болох. Настроением босхоогты!
Гууглэй. Ханта арды дуу чагная.
https://web.ligaudio.ru/mp3/%D1%85%D0%B0%D0%BD%D1%82%D1%8B%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F%20%D0%BC%D1%83%D0%B7%D1%8B%D0%BA%D0%B0
(в обработке)Хантыйская песня
Чигчи. Хант - хүн гэж ойлгоов, зүв үү?
Гууглэй. Тымэ, зүв. Хүн. Би хүн гэнэ. Москва хотын мэр Собянин Сергей Семенович, Мария Шарапова теннисы чемпион, Вячеслав Бутусов хүгжимч хүвүүн, жүжигчин Константин Хабенский, иимэ мэдээж хүнүүд Ханты-Мансийн тойрогто түрсэн юм.
Чигчи. Нээрээ гү?! Гайхалтай гээчинь! Ямар баян нютаг гээчив дээ! Нэгэтэ очиж үзэхэ байгаа, Ханты-Мансин тойрогоор буга-олениин упряжка хүллэж суугаад бухы тундрээр түних байгаа.
Гууглэй. Очиел, хэн против байгаа юм! Внутренний туризм үнөө цагта ехээр дэлгэрж, популярна болож байна гээч!
Чигчи. Эжы-авадаа хэлэх байна, пожалуйста, путешествовалыел дээ, аянчилж бүхы России гүрэнөөрөө явыел даа! Олон арад ястантай танилцахавд, ес занчал, гурим түүхээр сонирхож, элдив янзын занчалта блюда-хоолотойн танилцаж, эдиж үзэж ява байгаавд! Гое бэшэ үү , олон юмэ үзэж явахад!
Гууглэй. Зүв, гое-гое. Үнөөдэртөө гэртэхинтэйгээ зугаалж, эжы-ава хоерынгоо санаа-сэдьхэлынь хөөрүүлж, аянчалгын плюснуудые хэлэж үгөөрэй! Зай, отвлекаться болчилэйвдэ. Кастрюльдаа байсан юмээ худхаагүч?
Чигчи. Каша болторонь худхаав.
Гууглэй. Так, үнөө гурилаа дээрээсэнь хиижэ зууражиш.
Чигчи. Понял. Зуураж байнав.
Гууглэй. Во-во, замесить болгожиш. Тыгэж ерээд нэгэ цаг дулаан газарта байлгажишха хэрэгтэй. Энэ зуураа загасаа гаргаж цэвэрлээд, доторынь гаргаж угаагаад, гурилаа хоер хувааж раскатать болгож хавтайлгаад, нэгынь противень дээрэ дэлгээд, дээрээсэнь загасаа хэвтүүлж тавяад, дээрэнь сонгиноороо гоеогоод, даваслаад, перецэлээд, нүгөө үлесэн гурилаараа дээрээсэнь хучиж, хажуу талынь чимхэж хаагаад, тэг дээрэнь нэгэ дунда зэргын нүхэ цоолож гаргаад, духовкоруугаа 200 градус халуун тавижишоод, 30-40 минут байлгахавда.
Чигчи. Все, духовкоруугаа хиигээв! 20 минут гэнэ үт?
Гууглэй. 40 минут хүлеэхэвдэ.
Чигчи. Аяар 40 минут үү! Айлчадыгаа урихамнай гү?
Гууглэй. Уряав! Чим остоол бэлэсчэ, бүхы амтатай зуйлнүүдээ гаргажай. Ногоон цай, цүцгүй, повидло, тос, салат-малат, компот-момпот, тавагуудаа, бултынь хуу гарга.
Чигчи. Багша, бүхы юмэ давным давно бэлэн байна. Хараат!
Гууглэй. Ямар шустрэ хүвүүн гээчивч, гайхамаар!
Чигчи. Хүндэтэ радио-чагнагчад, таанараа ханта арды муксун пирогто уринавд! Ерэгты хожимдонгүй! Приятного амтатита!
Гууглэй. Хүндэтэ нүхэд, арад зон, таанараа уринавд манай үргэн түгэреон остоолдоо. Ерэгты, шууялцая, зугаалая! Уулзая, танилцая, ярилцая!
Чигчи. Уулзахавд! Уулзатараа!
Гууглэй. Уулзатараа!
Дамжуулга бэлдэгчэд:
Зохёон найруулагча – Хүүхэлдэйн «Үльгэр» театрай уран сайханы хүтэлбэрилэгчэ Жалцанов
Эрдэни
Чигчи –– Буряад театрай зүжэгчин Ранжилова Ольга
Гүүглэй Мэргэн –– Жалцанов Эрдэни
Абяа найруулагча – Юмов Булат
Гараhан дамжулганууд
Гараhан дамжулганууд